Interessante artikelen

Door MARC KRUYSWIJK       AD Diagnose vrijdag 13 februari 2009

Een burnout is te voorspellen. Oud-roeiers Henk-Jan Zwolle en Ronald Florijn kunnen op basis van eenvoudige tests uitspraken doen over de energie die beschikbaar is.

De accu doet het of hij doet het niet. Pas als je de motor niet meer aan de praat krijgt, merk je dat je misschien toch af en toe had moeten controleren of er nog wel voldoende kracht voorhanden was.

Het is het geval met auto’s en het geldt ook voor mensen. Zo is er energie, zo sta je stil. Wie zorgt dat hij niet regelmatig wordt opgeladen, loopt het risico ineens tot stilstand te komen. Op, leeg, krachteloos. Te veel gevraagd, te lang doorgegaan. Overspannen en overbelast.

Maar de accu is nooit zomaar ineens leeg. Sterker: nog voordat de eerste signalen komen dat je krachten in het rood raken, is je energievoorziening waarschijnlijk al geruime tijd aan het dalen. Maar je bent er niet op gespitst. Op maandagochtend heb je je net even te weinig opgeladen om gemotiveerd en energiek naar het werk af te reizen. Het gaat toch nog wel? Gewoon even doorzetten. Ondertussen steeds meer energie opsouperend. Je merkt het niet, maar het gebeurt wel.

Een burnout laat zich echter voorspellen. Puur op grond van meetwaarden. Meten is weten, zegt Henk-Jan Zwolle. Samen met organisatiepsycholoog Ronald Florijn (met wie Zwolle in1996 in Atlanta een gouden roeimedaille won in de Holland Acht) en Harry van Bolhuis is hij de man achter het bedrijf Human Energy Management. Het bedrijf dat is gevestigd op een steenworp afstand van de Bosbaan in het Amsterdamse Bos, test het energieniveau van mensen. ,,Op basis van fysiologische gegevens kunnen we heel concrete en controleerbare uitspraken doen over iemands energiehuishouding. Heeft u voldoende energie om goed te functioneren? Of is er sprake van een tekort en loopt u mogelijk gezondheidsrisico’s?’’

De meting is kinderlijk eenvoudig. Door middel van klemmen om de enkels en de polsen en een elektrode op het voorhoofd wordt de elektrische activiteit van het hart en de hersenen gemeten. Stilliggen is het devies en halverwege moet de testpersoon twee keer overeind komen. In een kwartier rollen de resultaten uit de computer.

Balkjes die verkleuren van rood, via geel naar groen. Wanneer de uitslag in het groen belandt, zit het met de energiehuishouding wel goed. Bij geel moet je oppassen en bij rood is er sprake van een probleem.

Henk-Jan Zwolle: ,,In dat geval is de hoeveelheid die wordt gevraagd van de medewerker groter dan de energie die beschikbaar is.’’

Ook zijn de resultaten uitgesplitst naar verschillende termijnen. De variatie van het hartritme geeft aan wat de effecten zijn van activiteiten in de dagen voorafgaand aan de meting. Heel weinig variatie betekent dat de testpersoon te veel inspanning heeft geleverd of te kampen heeft gehad met stress en op korte termijn een laag energieniveau heeft.

Dit kan te maken hebben met een grote lichamelijke inspanning of komt voor wanneer de testpersoon een aantal nachten niet goed heeft geslapen. De rustwaarde van de elektrische activiteit van de hersenen geeft aan wat het effect is van activiteiten in de weken voorafgaand aan de meting. Afwijkende waardes duiden erop dat de testpersoon meerdere weken te maken heeft gehad met te veel inspanning of stress en zegt iets over het energieniveau in de komende maanden.

Door de testpersoon tweemaal rechtop te laten zitten, wordt gekeken hoe de hersenactiviteit daarop reageert. Grote verschillen duiden op een laag energieniveau op lange termijn (een half jaar tot een jaar).

De verschillende termijnen waarover de metingen iets kunnen aantonen, maken het onderzoek geschikt om te anticiperen en veranderingen door te voeren voordat de situatie echt uit de hand loopt, zeggen de ondernemers.

Zwolle: ,,Fysiologisch zijn de effecten er al. Veel medewerkers hebben dan helemaal nog niet in de gaten dat het de verkeerde kant op gaat. Hoe eerder je daarbij bent, hoe beter.’’

Volgens Van Bolhuis kunnen de gevolgen van een tekort aan energie op de lange termijn dramatische gevolgen aannemen. ,,De gezondheidsrisico’s zijn erg groot. Ze kunnen uiteindelijk leiden tot ernstige psychische klachten als burnout en depressie en zelfs tot hartproblemen. We kennen de voorbeelden, want dergelijke klachten komen in Nederland vaak genoeg voor.’’

Human Energy Management richt zich met name op bedrijven. Florijn: ,,Door de gegevens van de energiemeting op een geheel eigen manier te verwerken, kunnen wij beoordelen waardoor de productiviteit in een bedrijf achterblijft. Is het de kwaliteit van de medewerker of heeft het te maken met de manier waarop het werk is georganiseerd? Op het niveau van de organisatie leveren de gegevens inzicht in de effectiviteit van de bedrijfsvoering en bedrijfsprocessen. De werkgever krijgt exact de knelpunten in de organisatie in beeld en kan vanaf dat moment alle veranderingen meetbaar en volgbaar op kwaliteit beoordelen.’’

Minder informatie en vooral goede communicatie verkleinen kans op burn-out

HR Rendement 26 maart 2008

Een werkgever kan het burn-outrisico van zijn werknemers sterk verminderen. Dit vergt echter aandacht voor vijf zaken.

MD Weekly zet ze op een rijtje.

1. De belangen van de werknemers en die van de organisatie moeten parallel lopen
   Dit voorkomt dat bij een eventuele koerswijziging de werknemer met zichzelf in conflict komt.
2. Er moet een match zijn tussen werknemer en organisatiecultuur
   In veel organisaties is bijvoorbeeld weinig aandacht voor medewerkers die hun verhaal kwijt willen. Oorzaak: de drempel om over problemen te communiceren ligt te hoog. Matcht de cultuur met de werknemer, dan is deze veel lager.
3. Nieuwe medewerkers moeten grondig ingewerkt worden
   Op die manier voelen ze zich meteen thuis en welkom.
4. De hoeveelheid sturingsinformatie moet zo gedoseerd mogelijk
   Zorg ten allen tijde dat controles, regels en rapportages niet de overhand krijgen.
   Teveel regelzucht kan gedreven werknemers (die sowieso al een verhoogde kans op burn-out hebben) frustreren. Rapportage of controle mag ook niet zijn ingegeven door wantrouwen.
5. Besef dat communicatie essentieel is
   De communicatiestructuur moet soepel zijn en vooral de interne communicatie moet de juiste balans hebben. Teveel informatie leidt immers tot een overkill, te weinig tot misverstanden.

Gerelateerde nieuwsitems

Mentale röntgenfoto voorspelt burn-out

Werkstress en werkgeluk liggen dicht bij elkaar

Emotionele intelligentie vermindert risico op burn-out

Burn-outpatëinten vaak ambitieus en perfectionistisch van aard

Volkskrant Banen | 11 december 2007 | Marlies Dinjens

Spiritualiteit wint aan populariteit op de werkvloer; van het ministerie van VROM tot de ING Bank. Meditatie als praktisch wapen tegen een burn-out.

Op het eerste gezicht lijkt het een gemiddeld kantoor: een kale ruimte met witte muren en een systeemplafond. Maar op de vloer liggen ronde kussentjes, matjes en in de verte hangt een zweem van wierooklucht.

Hier is het ‘stiltecentrum’ van het ministerie van VROM. Op werkdagen lopen wekelijks gemiddeld veertig ambtenaren naar binnen. ‘Na een stressvolle vergadering of een verhit gesprek komen ze hier opladen’, zegt Angelique van der Schraaf, een van de initiatiefnemers van het stiltecentrum. ‘Ook zijn er twee keer per week onder begeleiding van een docent meditatietrainingen.’

Scepsis neemt af
Niet alleen op het ministerie, maar ook in het bedrijfsleven verovert spiritualiteit terrein. MarkTeijgeler van het bedrijf ABC Meditatie heeft inmiddels veertig bedrijven en instellingen in zijn klantenbestand, waaronder ABN Amro, Kadaster, KPMG, de Amsterdamse politie en de gemeente Delft. Teijgeler, zelf jarenlang werkzaam geweest bij ABN Amro, begon vier jaar geleden met het geven van meditatietrainingen. De belangstelling voor spiritualiteit stijgt, terwijl de scepsis afneemt, zegt hij. ‘Het geestelijk welzijn wordt steeds belangrijker, met name in kantoorbanen. Daar is vaak meer aandacht voor trainingen en persoonlijke ontwikkeling dan in traditionele beroepen, zoals productiewerk.’

Meditatie in cao's
Teijgeler benadrukt dat meditatie niet zweverig is, maar juist praktisch. ‘Het helpt tegen stress en kan een burn-out voorkomen.’ Lizelotte Smits van de CNV-vakbond Publieke Zaak pleit om die reden al jaren voor het opnemen van meditatie in de cao’s van bedrijven. Tot nu toe zonder succes. ‘Werkgevers vinden plezier in het werk steeds belangrijker. Ze zien spiritualiteit als een nuttig instrument om het welzijn van werknemers te vergroten.’

Het computerbedrijf IBM biedt medewerkers een tweedaagse cursus zen-meditatie aan. ‘Geestelijk welzijn is een belangrijk onderdeel van een goede gezondheid. Daarom mogen medewerkers onder werktijd naar deze cursus’, zegt Mickey Spier, resource manager van IBM. ‘Ze zijn niet verplicht om mee te doen, maar de cursus zit altijd snel vol.’

Andere bedrijven hebben meer moeite met spiritualiteit onder werktijd. ‘Het is eigenlijk vrij dubbel’, zegt Lizelotte Smits van het CNV. ‘Werkgevers willen een stilteruimte inrichten, maar willen niet dat daarvan onder werktijd gebruik wordt gemaakt.’

De baas z'n tijd
Bij het ministerie van VROM worden de meditatietrainingen in de lunchpauze gegeven. ‘Medewerkers mogen natuurlijk rustig een paar minuten mediteren, net zoals je tijdens werktijd een sigaret mag roken’, zegt een woordvoerder van VROM. ‘Maar het is niet de bedoeling dat je hier in de baas z’n tijd uren gaat zitten.’

Teijgeler probeert de trainingen zo praktisch mogelijk te houden, om vooroordelen over wierooklucht en zweverigheid uit de weg te gaan. ‘Je moet niet denken dat je met een lange baard als een soort goeroe binnen kan lopen om de hele bedrijfscultuur onder handen te nemen.’ Bij de Amsterdamse politie, waar Teijgeler drie jaar trainingen gaf, waren de reacties in eerste instantie sceptisch. ‘Daar sprak ik liever niet over spiritualiteit, maar over het vergroten van de mentale weerbaarheid.’

De medewerkers van ING kunnen meedoen met een korte ‘lunchmeditatie’ van negen minuten. Grafisch vormgeefster Marleen Binkhorst van de bank mediteert iedere dinsdag. ‘Ik kom hierdoor echt even helemaal los van mijn werk. We beginnen met het losmaken van de spieren en doen daarna ontspanningsoefeningen. Na afloop heb ik het gevoel alsof ik echt even helemaal ben weggeweest’.

Even ademhalen vergroot de effectiviteit op de werkvloer
Chris Grijns schreef het boekje Adempauze, aandacht trainen op het werk, over meditatie op de werkvloer. In het boekje staan oefeningen. Ze pleit voor het nemen van korte pauzes gedurende de werkdag. ‘Eigenlijk gaat dat tegen de natuur in, het werk stopzetten. Maar juist door het nemen van een pauze kun je er weer beter tegenaan.’

Een voorbeeld daarvan is het inlassen van een rustmoment voordat je de dagelijkse stroom e-mails moet beantwoorden. ‘E-mails zijn een belangrijke opdrachtgever geworden. Bij veel werknemers werkt dat verslavend.’ Een werknemer kan die ‘e-maillawine’ volgens Grijns aan, door letterlijk een adempauze te nemen. ‘Je overziet dan je volle inbox en ademt een paar keer goed in en uit. Daarna beslis je bewust welke e-mails je gaat openen.’

Het is een simpel voorbeeld van wat Grijns noemt ‘het bewaken van je eigen grenzen’. ‘Veel mensen hebben het idee dat ze door de stress op hun werk geleefd worden. Met het nemen van een korte pauze eis je de autonomie over je leven terug. Werknemers hebben hierdoor het idee dat ze de regie weer in handen hebben.’

Aandachttrainingen
Grijns geeft ook intensieve ‘aandachttrainingen’, aan werknemers met een burn-out.
De methode van Grijns is afgeleid van Mindfullness, een van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van spiritualiteit. ‘Het belangrijkste punt uit de theorie van Mindfullness is bewuste opmerkzaamheid. Kort gezegd: je moet meer aandacht besteden aan de dingen die je doet.’

Grijns merkt dat er steeds meer belangstelling is voor haar aandachttrainingen, ook uit de geestelijke gezondheidszorg. ‘De methode zit minder in de alternatieve hoek.’

De lunchmeditaties binnen ING worden verzorgt door Invest In Yoga. Invest In Yoga. Naast de lunchmeditaties verzorgt Invest In Yoga ook 'vergader met jezelf sessies'. Dit zijn korte vergaderingen, niet met anderen, maar met jezelf. Aan de hand van een vaste agenda, begin je met jezelf welkom te heten, luister je naar de mededelingen van je lichaam, werk je aan een specifiek onderwerp, waarna je even pauze neemt en volledig ontspant. Na circa 25 minuten sluit je de sessie af met een rondvraag en voel je je herboren.

Mindfulness  ABC van meditatie  ABC van meditatie (gezondheid)

Counselling is effectief bij burn-out.